بسیاری از کسب و کارها مطابق قانون کار، موظف هستند تا حقوق، مزایا و سایر پاداش‌های مشخص در قراردادهای کاری را در پایان ماه به حساب کارکنان خود واریز کنند. اما کارکنان زمانی که دچار مشکل مالی می‌شوند، قبل از موعد رسمی پرداخت حقوق، تقاضای مساعده می‌کنند.
کارفرمایان با پرداخت مساعده حقوق به کارکنان سعی می‌کنند تا مشکلات مالی آنان را کاهش داده تا با دغدغه کمتری به انجام وظایف روزمره خود بپردازند و عملکرد و بهره‌وری آنان در کارشان کاهش نیابد. در این مقاله از وبلاگ وحید حاجی زاده به بررسی مفهوم “مساعده حقوق” پرداخته و راهنمایی‌هایی در زمینه اینکه چگونه میتوان به درستی این نوع کمک را درخواست کرد، خواهیم پرداخت.
مساعده حقوق چیست؟
مساعده حقوقی یعنی فراهم کردن پشتیبانی و کمک به کارمندانی که با چالش‌ها یا مسائل مالی مواجه هستند. این چالش ها ممکن است در زمینه‌های مختلفی اعم از مشکلات کاری یا سایر مسائل مالی رخ دهد. در این صورت، کارمندان می‌توانند با توجه به شرایط در نظر گرفته شده برای انجام این کار، از کارفرما درخواست کنند که بخشی از حقوق ماه بعد آن‌ها را به‌عنوان مساعده حقوق و زودتر از موعد واریز، به آن‌ها پرداخت کند. در واقع میتوان گفت که مساعده، کمک نیروی کار به خود است.
البته مساعده حقوق، معمولا به‌عنوان بدهی نیروی کار به سازمان در نظر گرفته می‌شود و این مبلغ حتما در انتهای همان ماه، از حقوق فرد کسر خواهد شد. پس باید بدانید که نمی‌توان پس از درخواست مساعده بازپرداخت آن را به ماه‌های دیگر موکول کرد و این مبلغ به‌صورت پیش‌فرض و بدون هیچ شرط دیگری، از حقوق همان ماه جاری شما کسر خواهد شد.
همچنین بخوانید: بررسی قانونی ترک کار کارگران
مبلغ مساعده پرداختی به کارکنان چقدر است؟
مبلغ مساعده پرداختی به کارکنان ممکن است بسیار متنوع باشد و بستگی به سیاست‌ها و قوانین هر سازمان و شرکت داشته باشد. این دامنه تفاوت ها می‌تواند شامل مزایایی مانند بیمه، افزایش حقوق، پاداش‌ها یا اقدامات دیگر برای حمایت از کارکنان باشد. در واقع مساعده حقوق توافقی بین کارفرما با کارمندان است و پرداخت آن بستگی به وضعیت کارمند، سوابق او و توانایی کسب و کار در پرداخت دارد.
اما به‌طور معمول مبلغ پرداختی برای مساعده باید از متوسط حقوق دریافتی کارمند کمتر باشد. بسیاری از کسب و کارها تنها با پرداخت ۳۰ تا ۵۰ درصد از مبلغ خالص دریافتی حقوق برای مساعده موافقت می‌کنند تا احتمال ترک کار کارمند کاهش یابد و از سویی دیگر کارمند برای امرار معاش خود در ماه بعد دچار مشکل نشود.
اکثر کسب و کارها مساعده را در اواسط ماه پرداخت می‌کنند تا کارمند امکان پیش بردن امور زندگی و پرداخت هزینه‌های زندگی را داشته باشند. البته دریافت مساعده توسط کارکنان نباید تبدیل به یک عادت شود و آن‌ها فقط از این امتیاز باید برای شرایط خاصی استفاده کنند که مجبور باشند هزینه‌ای را خارج از پیش‌بینی‌های خود متحمل شوند.
شرایط پرداخت مساعده حقوق
در نگاه اول اخذ مساعده حقوق بسیار جذاب و ساده به نظر می‌رسد و حتی افراد ممکن است تصور کنند که میتوان تمام حقوق را پیش از موعد و تحت عنوان مساعده، از کارفرما دریافت کرد. باید بگوییم انجام این کار به هیچ عنوان امکان‌پذیر نیست و درخواست مساعده همانند تمام فرایندهای یک مجموعه کاری، دارای شرایط اختصاصی خود است.
در قانون کار، موارد بسیار محدودی وجود دارند که بر طبق آن، کارفرما می‌تواند بخشی از حقوق نیروی کار را پیش از پرداخت، از او کسر کند. یکی از این موارد، مساعده خواهد بود که در ماده ۴۵ قانون کار، به‌صورت شفاف به آن اشاره شده است. بر طبق این ماده، کارفرما می‌تواند در انتهای ماه، هر مبلغی که در طی ماه به‌عنوان مساعده به نیروی کار داده است، از حقوق او کسر کرده و باقیمانده حقوق را به او پرداخت کند.
یکی از مهم‌ترین شرایط پرداخت مساعده حقوق، مدت زمان کار افراد در مجموعه است. اغلب مجموعه‌ها تنها به کارمندانی مساعده پرداخت می‌کنند که حداقل یک ماه در مجموعه فعالیت کرده باشند و به همین خاطر به نیروهای تازه‌وارد در مجموعه، مساعده پرداخت نمی‌شود.
شرط دیگر پرداخت مساعده، میزان مبلغ پرداختی است. معمولا در اغلب مجموعه‌ها، تنها ۳۰ الی ۵۰ درصد از حقوق خالص افراد را به‌عنوان مساعده پرداخت خواهند کرد و مبلغ مساعده نمی‌تواند بیش از حقوق فرد یا مجموع مطالبه‌های او از سازمان باشد.
موضوع مهم دیگری که به‌عنوان شرط درخواست مساعده باید به آن توجه کنیم این است که مساعده نیروی کار، به‌عنوان طلب شرکت از او به‌شمار می‌آید و به همین خاطر، این مبلغ حتما در پایان ماه و یا در زمان تسویه حساب، از مبلغ پرداختی به نیروی کار، کسر می‌شود.
توجه کنید که در برخی مواقع، با داشتن وام و سایر موارد مشابه، مبلغ چندانی از حقوق فرد باقی نمی‌ماند و با اخذ مساعده، ممکن است مبلغ پرداختی به نیروی کار منفی شود. در این صورت معمولا درخواست مساعده فرد، پذیرفته نخواهد شد.
مسئله مهمی که در تمامی مجموعه‌ها به آن توجه می‌کنند، وجود یک عامل تضمین کننده برای بازپرداخت مبلغ مساعده است، زیرا ممکن است نیروی کار پس از اخذ مساعده حقوق، شرکت را ترک کند و یا اخراج شود.
همچنین بخوانید: موارد خاتمه قرارداد کار کدم‌اند؟
تفاوت مساعده حقوق با حقوق علی‌الحساب
مساعده، پیش‌پرداخت و یا حقوق علی‌الحساب، همه انواع مختلفی از دریافتی‌های نیروهای کار هستند و به خاطر همین شباهت، ممکن است در برخی موارد یکسان شمرده شوند. برای بررسی تفاوت مساعده حقوق با این دو مبلغ پرداختی، در ادامه به بررسی هر کدام خواهیم پرداخت و در انتها، تفاوت موجود میان آن‌ها را بررسی می‌کنیم:
- پیش‌پرداخت: این مبلغ پیش از شروع کار به نیروی کار پرداخت می‌شود و کارفرما در مقابل این مبلغ، هنوز هیچ‌گونه کار، محصول یا خدماتی تحویل نگرفته است. در واقع باید بگوییم که پیش‌پرداخت ضمانت اجرای کار بوده و به همین خاطر تا اتمام کار و یا انجام بخش معینی از آن، بقیه هزینه پرداخت نخواهد شد؛
- علی‌الحساب: علی‌الحساب به مبلغی گفته می‌شود که در ازای انجام بخشی از کار، به فرد پرداخت می‌شود. پرداخت این مبلغ معمولا به‌عنوان مشوقی برای اتمام سریع‌تر کار در نظر گرفته شده و باقی مبلغ با تحویل بقیه خدمات یا محصولات، پرداخت خواهد شد؛
- مساعده: این نوع پرداختی را در بخش‌های پیشین این مطلب به‌صورت دقیق بررسی کردیم و میتوان آن را یک قرض کوتاه‌مدت از حقوق ماه بعد نامید که از سوی شرکت و تا سقف مشخصی، پرداخت می‌شود.
درخواست مساعده دارای یک سقف تعیین شده است؛ ولی علی‌الحساب یک حساب جاری بوده که ممکن است در طول پروژه افزایش یابد و هیچ سقف مشخصی برای پرداخت آن وجود ندارد.
نحوه بازپرداخت مساعده، دیگر تفاوت این ۲ مبلغ است. مساعده را باید در انتهای ماه به مجموعه بازگرداند که در قالب کسر از حقوق، به مجموعه پرداخت می‌شود. علی‌الحساب بخشی از حقوق نیروی کار بوده و در ادامه همکاری، کارفرما موظف است باقی حقوق فرد را به او پرداخت کند.
مساعده حقوق به‌عنوان کمک از سوی سازمان برای نیروی کار و به‌ازای انجام کار پرداخت می‌شود ولی علی‌الحساب مبلغی از قرارداد است که به‌ازای اتمام کار تا یک مرحله مشخص، به فرد پرداخت شده و با پرداخت هر بخش از این هزینه، بخشی از مبلغ نهایی تسویه می‌شود.
نحوه درخواست اخذ مساعده چگونه است؟
درخواست اخذ مساعده حتما باید به‌صورت رسمی و کتبی به بخش مالی مجموعه ارائه شود. معمولا درخواست مساعده با ارائه یک نامه درخواست رسمی و سپس تکمیل یک فرم انجام می‌گیرد که دارای بخش‌های مختلفی هم‌چون مشخصات فردی، مبلغ درخواستی به حروف و عدد، علت درخواست و امضای متقاضی است.
نیروی کار برای درخواست مساعده حقوق باید تمام این بخش‌ها را به دقت تکمیل کرده و فرم یا نامه را به واحد مالی مجموعه یا سازمان تحویل دهد. در همان فرم، یک بخش دیگر نیز وجود دارد که امضای مدیر، میزان مبلغ پرداختی و زمان واریز مبلغ مساعده، باید در آن درج شود.
در انتها و پس از پرداخت این مبلغ، متقاضی اخذ مساعده و البته مسئول پرداخت نیز باید این فرم را امضا کنند.
فرایند پرداخت مساعده حقوق
اخذ مساعده از مجموعه و یا سازمان، همانند تمام بخش‌های دیگر کار، دارای یک فرایند دقیق و مشخص است. هرچند ممکن است این فرایند با توجه به قوانین اختصاصی مجموعه محل کار شما تفاوت‌های مختصری داشته باشد، اما به‌صورت معمول، فرایند پرداخت آن بدین شکل است:
- تکمیل فرم: پیش از هرچیزی و در گام اول، فرم مساعده حقوق را باید تکمیل کرده و آن را به بخش مالی مجموعه محل کار، تحویل دهید. درخواست مساعده حتما باید به‌صورت کتبی و اداری ثبت شود؛
- بررسی درخواست: بدیهی است که درخواست شما، باید در بخش مالی مجموعه بررسی شود. به همین خاطر و در مرحله دوم، مبلغ و امکان پرداخت آن بررسی خواهد شد. مواردی هم‌چون مساعده پیشین شما، مدت حضورتان در شرکت، نداشتن تاخیر و رعایت موارد الزامی مجموعه و در نهایت کنترل مبلغ درخواستی با میزان نقدینگی مجموعه، مهم‌ترین نکاتی است که در زمان درخواست مساعده، بررسی خواهند شد؛
- تایید مساعده: هر مساعده باید توسط دو فرد تایید شود. ابتدا مدیر مالی بر اساس قوانین شرکت تمام موارد مرحله قبل را بررسی می‌کند و در صورتی که دارای شرایط لازم باشید، پرداخت مساعده به شما را تایید خواهد کرد. پس از آن، مدیر مجموعه نیز باید درخواست مساعده شما را بررسی کرده و در صورت رضایت، آن را تایید و امضا کند؛
- پرداخت مساعده: در صورتی که درخواست شما از تمام این مراحل عبور کرده و تاییدیه‌های لازم را کسب نماید، مبلغ مورد نیاز شما تحت عنوان مساعده، پرداخت خواهد شد.
بازپرداخت مساعده حقوق، همان‌گونه که پیش‌تر اشاره کردیم، در انتهای همان ماه انجام می‌شود؛ اما در صورت وجود توافق بین نیروی کار و مدیر عامل مجموعه، نیروی کار فرصت دارد تا حداکثر ۳ ماه، آن مبلغ را بازگرداند.
نمونه نامه درخواست مساعده حقوق
جناب آقای …………………
رییس محترم امور کارکنان
موضوع : درخواست مساعده حقوق
با سلام و احترام
بدینوسیله اینجانب …………. کارمند یا کارگر شماره …….. که در قسمت ……. مشغول بکار می باشم بدلیل مشکلات مالی و شخصی ، تقاضای دریافت مبلغ ….. ریال مساعده حقوق دارم که به اقساط ماهیانه … ریال یا در مدت …. ماه توسط قسمت حسابداری از اولین حقوق و دستمزد پس از دریافت کسر گردد.
خواهشمند است دستور فرمایید اقدام لازم مبذول نمایند.
پیشاپیش از دستور مساعد جنابعالی کمال تشکر را دارم.
با تشکر . امضا
سخن پایانی
کسب کارهای نوآور و پیشرو با استفاده از امکانات و ظرفیت‌های قانونی به دنبال افزایش رضایت شغلی کارکنان خود هستند. مساعده یکی از مزایای قانونی است که به حل مشکلات مالی کارکنان کمک می‌کند. کسب و کارها باید برای پرداخت مساعده حقوق، ضوابط مشخصی را تدوین کنند تا تقاضای کارکنان دارای شفافیت کافی باشد.