اگر ما بتوانیم انسان و نیازهای او را بد رستی بشناسیم درتییبن مقوله هایی چون ((توسعه )) و ((مدیریت)) نیز موفق خواهیم بود .پس اصل مهم و اساسی این است که انسان و نیازهایاو در جامعه مد نظر قرار گیرد . لذا قبل از اینکه وارد قسمت اصلی بحث شویم ضروری است تعاریفی ازدو اصطلاح ((توسعه )) و (( مدیریت ))ارائه نمود ه و سپس جایگاه و اهمیت منابع انسانی را تشریح نما ئیم .
*توسعه :
توسعه عبارت است از (( بهینه سازی در استفاده از نیرو های با لقوه مادی و انسانی یک جامعه )) در روند توسعه اجتماعی ،اقتصادی و فرهنگی هر جامعه ای توسعه انسانی جایگاه خاص ورفیعی را به خود اختصاص میدهد و بطور خلا صه اگر جامعه ای بخواهد به مفهوم کلی به توسعه دست یابد ضروری است هفت اصل ثابت توسعه که اکثر صاحب نظران بر آن اتفاق نظر دارند مورد توجه واقع شود: ۱-هیات حاکمه ۲- توجه به علم ۳- نظم ۴- آرا مش اجتماعی ۵- نظام قانونی ۶- نظام آموزشی ۷- فرهنگ اقتصادی .
مدیریت :
تعریف اول : (( مدیریت عبارت ا ست از هما هنگ کردن منا بع انسا نی ومادی برای نیل به هدف سازمان ))
تعریف دوم : (( مدیر یت فرایندی ا ست که بوسیله آن کو ششها ی فردی وگروهی به منظور نیل به هدف مطلوب وانجام مقا صد صورت می پذیرد )
تعریف سوم: (( مدیریت هنر انجام دادن کاربوسیله وازطریق دیگران است ))
ا همیت منابع انسانی درتوسعه مدیر یت
د رمیان عوامل متعدد درمدیریت (( منابع انسانی )) ازبالاترین اهمیت برخوردار است زیراکه کا ر آمدی دیگرعوامل نیز به وضعیت وعملکرد انسان و رفتارهای او مرتبط است وبرهمین مبناست که در بازگشت (( سرمایه )) بعنوان یکی ازباارزشترین شاخصهای بهره وری ؛ سازمان مرهون عا مل حیاتی تر تحت عنوان (( کار آ مدی نیروی انسانی )) است .
اهمیت این نکته تا آنجایی است که (( جی واتسون ))از صاحب نظران مدیر یت میگوید اگر مشکل سازمانی را عمیقاً کالبد شکا فی کنید در نهایت خواهید دید مشکل ریشه در رفتار های منابع انسانی دارد . در جهان امروز نیروی انسانی جایگاه خاص و ویژهای را بخود اختصاص میدهد .آنچه روند توسعه و پپیشرفت را تعیین میکند نه سرمایه،منابع مادی و تجهیزات بلکه نیروی انسانی کارآمد و سالم جامعه است .نیروهای انسانی ثروت واقعی یک ملت را تشکیل میدهند .هر تلاشی در راستای توسعه باید به انسان و تربیت وپرورش او بصورت خاص توجه نماید .استراتژی منابع انسانی در کشورهای توسعهیافته همواره بر دیگر استاتژی توسعه مقدم بوده است .مثلاً درژاپن ۸۱درصداز منابع ملی را منابع انسانی تشکیل میدهد ودرصدباقی مانده شامل منابع طبیعی و فیزیکی میشود و نکته قابل توجه اینکه در منابع مادی و فیزیکی میشود و نکته قابل توجه اینکه در منابع مادی و فیز یکی محدودیت وجود دارد ولی منابع انسانی بعنوان مهمترین منبع مدت زیادی میتواند مورد استفاده قرار گیرد . حکیمی گفته است (( اگر میخواهی سود ۶ماهه ببری گندم بکار ،اگر سود ۱۰ساله میطلبی درخت بکار و اگر طالب سود بیشتر وبهتر هستی که ۱۰۰سال سود دهد انسان تربیت کن )) .
درهمه کشورهای جهان آموزش وتربیت نیروی انسانی بعنوان مهمترین استراتژی توسعه فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی تلقی میشود . ۶۰ درصد نیروی انسانی ژاپن بعنوان یکیی از کشورهای توسعه یافته مدام در حال آموزشند . آموزش و پرورش نیروی انسانی مهمترین ابزار برای رسیدن به تو سعه پایدار میبا شد . منبع اصلی نو فکر کردن ،خلاق بودن به سیستم آموزشی و پژوهشی بستگی دارد .اندیشه جدید،ابداعات علمی و صنعتی به سیستم آمو زشی منظم و پویا ارتباط دارد .
همانگونه که بیان شد با ارزشترین سرمایه هر جامعه منابع طبیعی ، د ر آمد ملی و شاخصهایی ازاین قبیل نیست بلکه انسانهای کیفی با تحصیلات ، فرهنگ و هنرواز همه مهمتر با ذهنیت مستعد برای شکو فائیهای گوناگون انسانی است . روشهای نو ، بدیع و خلاق همگی از انسانها سر چشمه می گیرد .که در نظام آموزشی پویا و کار آمد و بطور کلی در سیستمی که انسان مورد توجه است پرورش یافته باشد و چه زیبا مو لانا جلال الدین محمد بلخی معروف به مولوی در دو بیت شعر این مسئله را بیان میکند :
باده در جوشش گدای جوش ماست چرخ در گردش اسیر هوش ماست
باده از ما مست شد نی ما از او قالب از ما هست شد نی ما از او
ارزشهای اجتماعی فرهنگی و مذهبی
آری در راستای تحقق یک برنا مه ریزی کلی در کشور و توسعه مدیر یت به مفهوم وسیع کلمه بررسی امور اقتصادی و شرایط جغرافیایی و طبیعی ، مواد اولیه،سرما یه ، نیروی انسانی و پایه ریزی یک نظام سرپرستی و مدیریت با توجه به ارزشهای فرهنگی و اجتما عی مردم و مطالعه و یژگیهای هر یک از این عنا صر و تلفیق مطلوب مجموعه این عوامل باتا’کید بر منابع انسانی و تطبیق آن با شرایط خاص کشور نیاز به یکسری مطالعات و تحقیقات دارد .که در این رابطه شناخت و تحلیل اثرات متقابل سه عنصر اساسی :۱-نهاد دولت ( هیا’ت حاکمه ) ۲-نهادها ی اقتصادی و تولیدی ۳- نهادهای آموزشی و پژوهشی از اهمیت و جایگاه خاصی بر خوردار است .تا’ ثیر متقابل سه عنصر یاد شده در عین حال در قالب ارزشهای اجتماعی ،فرهنگی و مذهبی هر جامعه به هم پیوند می یابند و در هم می آ میزند .
نهاد دولت
نهاد آموزش و پرورش
نهاد اقتصادی و تولیدی
بطور کلی و در نتیجه میتو ان چنین بیان داشت که منا بع انسانی نقش اساسی و مهمی در توسعه مدیریت دارد و این دو مقوله یعنی انسان و مدیر یت برروی یکدیگر تا’ثیرمتقا بل و دو طرفه دارند .یعنی با پرورش و تربیت انسانهای کار آمد در راستای توسعه مدیر یت و بهبود وضع مدیر یتهای سازمان گام بر میداریم و از طرفی اگر انسانهای لایق ، شایسته و کار آمد مدیر یت جامعه و سازمانها را بعهده گیرند در تربیت و پرورش
نیروی انسانی وتوجه به منابع انسانی بعنوان مهمتر ین عامل در توسعه توجه خواهند نمود .و بطور خلا صه از قول شو ماخرر می توان چنین بیان داشت : ((توسعه با کالا های مادی آغاز نمی شود ،با منابع خام و اولیه و تکنو لوژی پیچیده آغاز نمی شود . بلکه با توجه به آدمیان ،تربیت آنان با سازمان و انضباط آغاز می شود . توسعه را نمی توان از طریق عملیات پیوند زنی ماهرانه فن ورزان خارجی یا برگزید گان داخلی که تماس خود را با مردم عادی از دست دادهاند تولید کرد . توسعه را نمی توان از راه معجزه دانشمندان و فن ورزان با برنامه ریزی اقتصادی حاصل کرد و توسعه را میتوان از راه یک فرا گرد رشد که در بر گیرنده تربیت ،سازمان و نظم تمامی مردم باشد ایجاد نمود . هر چیزی کمتراز این به شکست می انجامد ))